Czy można nagrywać lekcje online? Jak zadbać o bezpieczeństwo przetwarzania danych uczniów, ich rodziców i nauczycieli? Z jakich platform edukacyjnych korzystać? Które dostępne usługi są bezpieczne?
Na te i wiele innych pytań odpowiedzieli eksperci Urzędu Ochrony Danych Osobowych wspólnie z przedstawicielem Ministerstwa Edukacji Narodowej podczas szkolenia dla inspektorów ochrony danych z sektora oświaty, które odbyło się 30 września 2020 r.
Wyzwania przed szkołami w świetle zagrożeń związanych z pandemią
- Zadania szkoły, wskazówki dla nauczycieli
- Korzystanie z nowoczesnych pomocy naukowych
- Nagrywanie lekcji / nagrywanie uczniów
- E-dziennik
- Informowanie o zakażeniu koronawirusem
Czy nauczyciel może nie wyrazić zgody na udostępnienie uczniom swojego wizerunku podczas lekcji online?
Prowadzenie lekcji online jest związane ze sferą zawodową nauczycieli i w takich sytuacjach ochrona ich danych osobowych jest ograniczona. Tak jak podczas lekcji tradycyjnych ─ w salach edukacyjnych ─ nie jest więc wymagane udzielnie przez nauczyciela zgody uczniom na wykorzystanie jego wizerunku.
Czy nauczyciel może domagać się, aby rodzic nagrał wideo prezentujące wykonanie przez dziecko zadania/ćwiczenia?
Szkoła nie ma podstaw aby gromadzić takie dane. Nie każdy rodzic może mieć możliwość zrobienia takiego nagrania. Jeżeli rodzic ma taką możliwość techniczną, to może zgodzić się na taką formę edukacji. Należy jednak mieć na uwadze, że administratorem przesłanych danych jest szkoła, a nie nauczyciel i dane te należy odpowiednio chronić.
Czy rodzic może odmówić przesłania nagrania lub zdjęcia z dzieckiem?
Administrator musiałby wykazać się podstawą prawną, by domagać się określonych danych. Jeżeli nie ma takiej podstawy prawnej, a rodzic bądź opiekun ucznia nie wyrazili takiej zgody, to nie powinien żądać przesłania mu takich danych.
Czy rodzic może odmówić przesłania nagrania lub zdjęcia z dzieckiem?
Administrator musiałby wykazać się podstawą prawną, by domagać się określonych danych. Jeżeli nie ma takiej podstawy prawnej, a rodzic bądź opiekun ucznia nie wyrazili takiej zgody, to nie powinien żądać przesłania mu takich danych.
Czy rodzic ma prawo nagrywać przebieg lekcji online (np. chce z dzieckiem utrwalać wiedzę)?
Należy rozważyć, czy jest konieczne nagrywanie lekcji. Często nie ma takiej potrzeby. Inne formy utrwalania wiedzy przez ucznia, np. materiały przesyłane przez nauczycieli.
Czy zgoda rodziców jest wymaga przy gromadzeniu danych w e-dzienniku?
- Szkoła przetwarza dane osobowe w dziennikach elektronicznych na podstawie przepisów prawa, które nakładają na nią obowiązek prowadzenia tej dokumentacji.
- Nie wszystkie szkoły prowadzą dzienniki w tej formie.
- Zapewnienie bezpłatnego wglądu rodzicom do e-dziennika, w zakresie dotyczącym ich dzieci.
- Dziennik lekcyjny zawiera szereg informacji, w tym dane osobowe zarówno uczniów, jak i ich rodziców – zakres danych wynika z przepisów.
- Zgoda nie jest podstawą prowadzenia dokumentacji nauczania w formie dziennika elektronicznego.
Czy rodzice mają dostęp również do danych innych uczniów?
- Dane zawarte w e-dzienniku nie są powszechnie dostępne. Dziennik ten służy do dokumentowania przebiegu nauczania. Umożliwia rodzicom m.in. bieżące śledzenie postępów w nauce ich dzieci.
- Szkoła, która prowadzi dziennik elektroniczny, musi zapewnić ochronę danym zawartym w dzienniku, m.in. przed dostępem osób nieuprawnionych, zniszczeniem, uszkodzeniem lub utratą.
- Szkoła powierza podmiotowi zewnętrznemu np. obsługę dziennika elektronicznego - usługodawca zapewnia wystarczające gwarancje wdrożenia odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych, by przetwarzanie spełniało wymogi wskazane w RODO i chroniło prawa osób, których dane dotyczą (analiza ryzyka).
Czy szkoła powinna poinformować o tym, że konkretny uczeń/ nauczyciel został zakażony?
- Nie ma podstaw, aby informowani byli wszyscy uczniowie i pracownicy szkoły, że konkretny uczeń jest zakażony – wystarczy ogólna informacja, że wystąpił przypadek zakażenia.
- Szkoła to nie tylko miejsce, w którym dzieci się uczą, ale także miejsce pracy. Nie należy każdorazowo przyjmować, że w sytuacji wystąpienia zakażenia u jednego pracownika wszyscy pozostali pracownicy powinni czy też muszą być informowani przez pracodawcę o tym, że u konkretnego pracownika potwierdzono zakażenie.
- Współpraca służb sanitarnych z pracodawcami – szkołami, analiza konkretnego przypadku, wywiad epidemiologiczny.
Dodatkowe materiały
- Dane osobowe bezpieczne podczas zdalnego nauczania – poradnik UODO dla szkół (link)
- Ochrona danych osobowych podczas pracy zdalnej (link)
- Jak bezpiecznie korzystać z wideokonferencji? (link)
- Dokumentacja papierowa zawierająca dane osobowe a praca zdalna (link)
Dostępne są prezentacje z szkolenia dla IOD:
- PDF - Natalia Paciorek, Departament Orzecznictwa i Legislacji UODO
- PDF - Rafał Lew-Starowicz, Departament Podręczników, Programów i Innowacji MEN
Strona źródłowa: uodo.gov.pl (link)